Οι Batushka (προφέρεται “Batjushka” και σημαίνει “πατέρας” υπό ιερατική έννοια), μια black – doom metal μπάντα από την Πολωνία που κυκλοφόρησε το πολυσυζητημένο ντεμπούτο της με τίτλο “Litourgiya” – στα ελληνικά “λειτουργία” το 2015 – επιστρέφει στη χώρα μας για δύο ακόμα εμφανίσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη στις 14 & 15 Σεπτεμβρίου.
Απαρτίζεται από ένα μεγάλο σχήμα στη σκηνή, καθώς είναι 8 άτομα, κι έχουν μια ιδιαίτερη σκηνική παρουσία που θυμίζει ορθόδοξη χριστιανική εκκλησία. Τα ονόματά τους παραμένουν άγνωστα και στον δίσκο δίνονται credits αναφερόμενα σε τρία ονόματα: Варфоломей(Βαρθολομαίος), Мартин(Μάρτιν) και Христофоръ(Χριστόφορος). Ο δίσκος τους κυκλοφόρησε από την ανεξάρτητη πολωνική δισκογραφική Witching Hour Productions. (βλ. Behemoth, Vader)
Είναι ντυμένοι σαν αληθινοί ιερείς, μια εικόνα της Παναγίας και πραγματοποιείται κάτι που μοιάζει πολύ με την τυπική ορθόδοξη λειτουργία. Τα μέλη που αναλαμβάνουν τις ψαλμωδίες βρίσκονται στην άκρη, σε θέση παρόμοια με τους ψαλμωδούς της εκκλησίας, ο τραγουδιστής στο κέντρο και μπροστά από την εικόνα-εξώφυλλο του άλμπουμ τους, οι κιθαρίστες απομακρυσμένοι και ο ντράμερ τους πίσω από ένα διαχωριστικό που θυμίζει την τοποθεσία της Αγίας Τράπεζας. Το σετ είναι γεμάτο από κεριά, τα μέλη φοράνε ράσα δικιάς τους κατασκευής ενώ ταυτόχρονα κρύβουν το πρόσωπο τους και ο τραγουδιστής πολλές φόρες κρατά ένα θυμιατό. Θα έλεγε κανείς πως είναι μια μορφή “ανίερης λειτουργίας” με πασιφανή αντίθεση στις παραλλαγές της black που έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια. Οι στίχοι των κομματιών είναι γραμμένοι σε παλαιά εκκλησιαστική σλαβική γλώσσα, γνωστή και ως παλαιά βουλγαρική, η οποία χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα ως λειτουργική γλώσσα σε σε ανατολικές ορθόδοξες εκκλησίες, αλλά και σε ελληνικές καθολικές εκκλησίες σλαβικών λαών. Έχουν δηλώσει πως δεν είναι χριστιανικό black, είναι ωστόσο επηρεασμένοι από τον εκκλησιαστικό ήχο και τους ψαλμούς. Συγκεκριμένα έχει ειπωθεί από μέλος της μπάντας, πως ότι ήθελε να πει υπάρχει μέσα στη μουσική, στους στίχους και στο εξώφυλλο του δίσκου. Οι ακροατές θα πρέπει να βγάλουν τα συμπεράσματα τους μόνοι τους. Ως τώρα οι Batushka έχουν προκαλέσει ανάμεικτα συναισθήματα , καθώς η μουσική τους είναι ορθόδοξοι – γρηγοριανοί ψαλμοί και απευθύνονται σε ένα κοινό που συνήθως δεν τα πηγαίνει καλά με τη θρησκεία, πιο συγκεκριμένα με τον χριστιανισμό. Είναι ένα είδος μουσικής που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον σατανισμό από τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του. Η πρωτοτυπία συνήθως στο black προβάλλεται ως κάτι αρνητικό, κι εδώ έρχονται οι Batushka και φέρνουν την μεγάλη αλλαγή στο καθεστώς. Φημολογείται πως απαρτίζονται από μέλη γνωστών Πολωνικών black σχημάτων, χωρίς οι σχετικές φήμες να έχουν επιβεβαιωθεί από κάποιον. Κυρίως επικρατεί η φήμη ότι με τους Batushka σχέση φαίνεται να έχει ο επίσης πολωνικής καταγωγής, Adam Nergal Darski, γνωστός ως frontman των Behemoth. Μια άλλη φήμη είναι ότι σχέση έχουν και μέλη των επίσης Πολωνών Mgla που επίσης τάραξαν τα νερά της black σκηνής. Χαρακτηριστικό των Batushka είναι τα blastbeats στα drums, το tremolo picking αλλά και τα φωνητικά – ψαλμοί τα οποία είναι βουτηγμένα στον θάνατο. Οι τίτλοι των κομματιών είναι Yekteniya I-VIII (στα ελληνικά “λιτανεία”) και η κάθε λιτανεία έχει έναν ξεχωριστό τίτλο.
Λιτανεία Ι – Καθαρισμός
Λιτανεία ΙΙ – Ευλογία
Λιτανεία ΙΙΙ – Σοφία
Λιτανεία ΙV – Έλεος
Λιτανεία V – Ιερή είσοδος
Λιτανεία VI – Ελπίδα
Λιτανεία VII – Αλήθεια
Λιτανεία VIII – Σωτηρία
Λιτανεία ουσιαστικά είναι μια θρησκευτική τελετή στην οποία γίνεται περιφορά μιας ιερής εικόνας, ενώ παρόμοια έθιμα υπάρχουν από τα αρχαία χρόνια μέχρι και σήμερα.
Αυτή η λιτανεία όμως, μπορεί οπτικά να θυμίζει τις υπόλοιπες, είναι τελείως διαφορετική από τις άλλες. Είναι σίγουρα ένα performance που δεν μπορείς να αγνοήσεις. Ο ήχος του δίσκου έχει πραγματικά φοβερή συνοχή ανάμεσα σε 8 ύμνους. Από τις πρώτες νότες συνειδητοποιείς πως είναι κάτι φρέσκο, πρωτοπόρο και ξεχωριστό. Μπορεί να μην γνωρίζουμε ακριβώς αυτό που θέλει να καταφέρει η μπάντα να αποδώσει, κι ίσως αυτή είναι η μεγαλύτερη μαγεία του Litourgiya. Αφήνει τον ίδιο τον ακροατή να κρίνει. Είναι πραγματικά απορίας άξιο αν τα ίδια τα μέλη της μπάντας έχουν φανταστεί καν ακόμα το πως θα μπορεί να ακούγεται ένας δεύτερος δίσκος, ειδικά όταν έχουν ένα τόσο μεγάλο αριθμό ανθρώπων να περιμένει το επόμενο τους βήμα. Ίσως τελικά να μην υπάρχει κανένα μήνυμα απο πίσω και οι Batushka να ήθελαν να δοκιμάσουν να ενώσουν δύο συστατικά που αρχικά να μην φαίνονταν ότι ταιριάζουν και να δημιούργησαν κατά λάθος αυτόν τον μνημειώδη δίσκο που προκάλεσε τόσο θετικές και ταυτόχρονα από κάποιους αρνητικές εντυπώσεις. Μια τόσο τολμηρή προκλητική κίνηση, που οδήγησε στο να βγάλουν ένα από τα καλύτερα albums της χρονιάς αδιαμφισβήτητα.
Δεν γνωρίζω αν η εμφάνισή τους είναι απλά ένα gimmick για να προκαλέσουν και να γίνουν αμέσως γνωστοί, gimmick δοκιμασμένο ήδη από τους Σουηδούς “Ghost”. Η διαφορά των Ghost, παρόλο που τα περισσότερα μέλη της μπάντας έχουν ακόμη κρυφή ταυτότητα (Nameless Ghouls) – έχουν ως frontman αντί για ιερέα, τον Πάπα βαμμένο σκελετό. (Papa Emeritus). Πολλοί μπαίνουν στη διαδικασία να συγκρίνουν αυτές τις δύο μπάντες για τις ομοιότητες τους, χωρίς ο ήχος τους να έχει κάποια ομοιότητα, απλά για το θρησκευτικό “ντελίριο”.
Ίσως να είναι μεγάλη κουβέντα, αλλά ίσως η Πολωνία στις μέρες μας να είναι για το black ότι ήταν η Νορβηγία το ‘90. Προσωπικά τους θεωρώ μια απο τις πιο influential μπάντες στο χώρο την τελευταία πενταετία. Η πορεία τους ως τώρα μπορεί να είναι μικρή χρονικά, να μην έχουμε στοιχεία για το πότε θα κυκλοφορήσει κάτι καινούριο, μα είναι μια εμφάνιση που αξίζει να παρακολουθήσεις, έστω και για το εκκλησιαστικό θέαμα που προσφέρουν. Η σκοτεινή κι ανίερη λειτουργία θα πραγματοποιηθεί στο Gagarin 205 Live Music Space στις 15 Σεπτεμβριου.
Μια λειτουργία που ανυπομονώ να παρευρεθώ.